Η φιλοξενία είναι ένας από τους σημαντικότερους θεσμούς που περιγράφεται στα ομηρικά έπη.

Το «τυπικό» της ομηρικής φιλοξενίας περιλάμβανε, μια συγκεκριμένη συμπεριφορά από μέρους του «ξενιστή», αυτού που παρείχε τη φιλοξενία δηλαδή, προς τον φιλοξενούμενό του. Προηγούνταν η υποδοχή του ξένου στο καλύτερο δωμάτιο της οικίας, η προσφορά «θρόνου» για να καθίσει, λουτρό, φαγητό και ποτό, συνοδευόμενα κάποτε και από γιορτή, όπως στην περίπτωση της φιλοξενίας του Οδυσσέα από τους Φαίακες.

Στο τέλος γίνονταν οι ερωτήσεις για το ποιος είναι ο «ξένος» και τι ζητάει. Ακολουθούσε η ικανοποίηση των αιτημάτων του, στο μέτρο του δυνατού, βέβαια, καθώς και η παροχή διαμονής.

Η όλη διαδικασία σφραγιζόταν με την ανταλλαγή δώρων τα οποία είτε φυλάσσονταν στον «οίκο», είτε αποτελούσαν μέρος ενός ευρύτερου δικτύου «ξένιων» ανταλλαγών και έφταναν, έτσι, σε μέρη πολύ μακρινά σε σχέση με το αρχικό όπου είχαν κατασκευαστεί.